Nước muối sinh lý có tính diệt khuẩn cao, mang lại khá nhiều lợi ích cho sức khỏe con người, nhưng không phải là thuốc chữa bệnh. Nước muối sinh lý có thể được dùng một cách an toàn cho mọi lứa tuổi, kể cả em bé sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai, được coi là “thần dược” phòng bệnh liên quan tới mắt, mũi, họng cho trẻ em nhưng việc dùng nước muối sinh lý có những nguyên tắc nhất định mà không phải bà mẹ nào cũng hiểu rõ.
Nước muối sinh lý có tên hóa học là Natri Clorid, được pha chế theo tỷ lệ 0,9%, tức 1 lít nước với 9 gam muối tinh khiết, là dung dịch đẳng trương có áp suất thẩm thấu xấp xỉ với dịch trong cơ thể người. Nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) có 3 loại:
- Loại để nhỏ mắt, có thể nhỏ mũi
- Loại để súc miệng, rửa vết thương
- Loại để tiêm truyền
1. Đối với việc nhỏ mũi, nhỏ mắt
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nước muối sinh lý có tác dụng sát khuẩn, vệ sinh mắt, mũi, họng, tuy nhiên, các cha mẹ không được tự ý phòng bệnh cho trẻ bằng nhỏ nước muối hoặc dùng xịt muối nước biển sâu nhỏ vào mũi trẻ thường xuyên, vì có thể ảnh hưởng niêm mạc mũi của trẻ.
Khi trẻ có dấu hiệu chảy nước mũi, ho, hắt hơi, các mẹ có thể nhỏ 1-2 giọt nước muối sinh lý 0,9% cho trẻ, sau đó yêu cầu trẻ xì mũi thật mạnh để làm sạch.
Trẻ dưới 1 tuổi chưa thể tự xì, các mẹ có thể dùng dụng cụ hút mũi để hút đờm trong mũi hoặc làm bấc sâu kèn lấy nước mũi.
Lưu ý, khi trời lạnh, nếu muốn nhỏ mũi cho trẻ, cha mẹ nên ngâm lọ nước muối sinh lý vào nước ấm trước khi nhỏ cho trẻ.
Tương tự, khi dùng nước muối sinh lý cho mắt, nhiều bậc phụ cũng quan niệm rằng sản phẩm có thể dùng thoải mái do… lành tính.
Song theo bác sỹ Hoàng Cương, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Mắt Trung ương, nếu mắt trẻ bình thường, cha mẹ thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý cho trẻ có thể khiến cho mắt bị khô, viêm giác mạc, ảnh hưởng tới chức năng của mắt khi trẻ lớn lên.
Do vậy, các bậc phụ huynh chỉ nên sử dụng nước muối sinh lý khi trẻ có dấu hiệu viêm nhiễm, đổ vàng, đau mắt.
Đặc biệt, không phải cứ gọi là nước muối sinh lý là có thể dùng tùy tiện mà phải dùng loại nước muối sinh lý dành cho mắt (loại có biểu tượng con mắt ngoài vỏ hộp hoặc ghi rõ là nước muối sinh lý nhỏ mắt), thường đóng lọ 10ml, tuyệt đối không tự pha nước muối bằng nước và muối để nhỏ mắt.
“Việc dùng nước muối sinh lý chỉ có tác dụng làm sạch mắt chứ không có tác dụng điều trị bệnh, do vậy khi trẻ có dấu hiệu đau mắt cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được chuyên gia hướng dẫn cách điều trị, tránh việc coi sản phẩm này là thần dược chữa bệnh, dẫn đến hệ quả làm chậm quá trình điều trị bệnh cho trẻ, gậy hệ lụy lớn”, bác sỹ Hoàng Cương nói.
Cũng theo bác sỹ Hoàng Cương, trong dùng nước muối sinh lý các bậc phụ huynh cần lưu ý đến việc vệ sinh lọ thuốc, tránh làm nhiễm bẩn đầu chai thuốc. Không được dùng nước muối sinh lý quá nửa tháng sau khi mở nắp.
2. Cách dùng nước muối sinh lý loại chai 500ml
Riêng đối với dung dịch nước muối sinh lý chai to (thường là 500ml), PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng cho hay loại này gồm có dạng: Để tiêm truyền và để súc miệng hay làm sạch vết thương.
Khi dùng nước muối sinh lý chai to để súc họng, bác sỹ nội trú Nguyễn Danh Đức, chuyên khoa truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, khuyến cáo người dân chỉ nên ngậm nước muối khoảng 5 phút.
Khi súc họng, ngửa cổ ra sau, khi nước muối chạm thành sau họng, dùng hơi đẩy nước muối ra. Trong quá trình súc họng, nên nhổ nước cũ đi rồi lặp lại động tác trên 3- 4 lần với nước muối mới. Đối với người bị viêm họng, 3 giờ súc họng một lần. Nên súc họng trước và sau khi ngủ.
Nếu bạn sử dụng nước muối sinh lý súc miệng hàng ngày sẽ có tác dụng vệ sinh răng miệng, vòm họng, sát khuẩn, hạn chế sự sinh sôi của các vi khuẩn có hại trong khoang miệng, giảm viêm họng.
3. Nước muối sinh lý nào được sử dụng để bảo vệ hệ hô hấp?
Hiện trên thị trường có hai loại nước muối sinh lý thường dùng phổ biến, bạn có thể mua về để bảo vệ hệ hô hấp cho cả gia đình:
- Nước muối sinh lý xịt mũi: Giúp tạo độ ẩm cho đường hô hấp, hỗ trợ cho hệ thống làm sạch mũi tự nhiên.
- Nước muối sinh lý nhỏ mũi: Nếu dùng dạng nhỏ giọt này thì cần lượng nước muối nhiều hơn dạng xịt. Để nhỏ thuận tiện, chúng ta cần dùng 1 ống bóp cao su hay bình neti (trông hơi giống bình pha trà, đầu vòi nhỏ). Đơn giản hơn, bạn có thể mua ngay tại bất kỳ hiệu thuốc nào những lọ nước muối sinh lý đã đóng chai sẵn theo hàm lượng 5ml, 10ml, 500ml, 1000ml tại các nhà thuốc để sử dụng.
4. Một số lưu ý khi sử dụng nước muối sinh lý
Không nên tự ý pha chế muối ăn với nước để tạo thành dung dịch nước muối để rửa mắt. Vì khi tự pha chế sẽ không đảm bảo nguồn nước sạch, nước có thể bị nhiễm khuẩn gây hại cho mắt.
Khi mua nước muối sinh lý ngoài thị trường cần để ý tới xuất xứ, thời gian sử dụng, đặc biệt là công dụng của nó.
Không nên dùng nước muối sinh lý để rửa mặt với loại da khô.
Không nên dùng nước muối sinh lý với mục đích sát khuẩn, nếu muốn sát khuẩn vết thương bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ để được chỉ định loại dung dịch rửa thích hợp.